Walutowe kredyty hipoteczne – wyrok TSUE –klauzule waloryzacyjne / indeksacyjne oraz zasady przedawnienia
Wyrok TSUE z 08.09.2022 dotyczył dwóch kwestii. Po pierwsze – co zrobić w sytuacji, gdy zastosowana w umowie kredytowej klauzula waloryzacyjna lub indeksacyjna (mówiąca, skąd należy brać kurs do wyliczeń wysokości rat i salda zadłużenia) jest niedozwolona.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stanął na stanowisku, że, jeżeli kredytobiorca tego nie chce, to sąd krajowy nie może zastąpić w umowie kredytowej abuzywnego (niedozwolonego) postanowienia dotyczącego kursu wymiany przepisem dyspozytywnym prawa krajowego. Co więcej, jeżeli bez tegoż abuzywnego zapisu umowa kredytowa jest niemożliwa do kontynuowania, to sąd krajowy powinien orzec jej nieważność.
Trybunał w swoim dzisiejszym wyroku w pierwszej kolejności przypomniał, że przysługująca sądowi krajowemu wyjątkowa możliwość zastąpienia nieuczciwego warunku umownego przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym jest ograniczona do przypadków, w którym usunięcie tego nieuczciwego warunku umownego zobowiązywałoby ów sąd do unieważnienia danej umowy w całości, narażając tym samym konsumenta na szczególnie szkodliwe skutki. Tymczasem w sytuacji, gdy konsument został poinformowany o konsekwencjach związanych z całkowitym unieważnieniem umowy i wyraził zgodę na takie unieważnienie, nie wydaje się, aby została spełniona przesłanka, zgodnie z którą unieważnienie całej umowy naraziłoby go na szczególnie szkodliwe konsekwencje.
Po drugie – wyrok TSUE jest też korzystny dla kredytobiorców walutowych w zakresie biegu terminu przedawnienia roszczeń wobec banku. Trybunał stwierdził, że „termin przedawnienia wiążący się z prawami konsumenta może być zgodny z prawem Unii tylko wtedy, gdy konsument miał możliwość poznania swoich praw przed rozpoczęciem biegu lub upływem tego terminu”.
To dobra wiadomość dla kredytobiorców, bo wcześniej zdarzały się w sądach interpretacje, iż termin przedawnienia biegnie od momentu spłaty kredytu czy konkretnej raty. TSUE uznał, że sytuacja, w której termin przedawnienia biegnie „od dnia każdego świadczenia wykonanego przez konsumenta, nawet jeśli nie był on w stanie w tych datach samodzielnie dokonać oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego, nie jest w stanie zapewnić tego konsumentowi skutecznej ochrony”.
08.09.2022
