Decyzja TSUE w sprawie żądania przez banki rekompensat za korzystanie z kapitału.

TSUE dnia 15 czerwca 2023 r. w wyroku w sprawie C-520/21 orzekł, że prawo Unii nie stoi na przeszkodzie temu, by w przypadku uznania umowy kredytu hipotecznego zawierającej nieuczciwe warunki za nieważną, konsumenci żądali od banku rekompensaty wykraczającej poza zwrot zapłaconych rat miesięcznych. Prawo to stoi natomiast na przeszkodzie temu, by banki dochodziły podobnych roszczeń względem konsumentów.

Zdaniem Trybunału dyrektywa stoi na przeszkodzie temu, aby bank miał prawo żądać rekompensaty, która wykraczałaby poza zwrot wypłaconego kapitału oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę. Przyznanie takiego prawa bankom wyeliminowałoby efekt odstraszający wywierany na przedsiębiorców a ochrona przyznana konsumentom przez dyrektywę byłaby zagrożona z powodu ryzyka zapłaty rekompensaty dla banku. Wykładnia taka doprowadziłaby do sytuacji, w których korzystniejsze dla konsumentów byłoby kontynuowanie wykonania umowy zawierającej nieuczciwy warunek niż skorzystanie z praw, które wywodzą oni ze wspomnianej dyrektywy.

W komunikacie prasowym TSUE stanął na stanowisku, iż nie wydaje się, by możliwość dochodzenia przez konsumenta względem banku roszczeń wykraczających poza zwrot miesięcznych rat podważała wskazane cele. W szczególności możliwość ta może przyczynić się do zniechęcenia przedsiębiorców do włączania nieuczciwych warunków do umów zawieranych z konsumentami, ponieważ włączenie takich warunków, pociągających za sobą nieważność umowy, mogłoby rodzić konsekwencje finansowe wykraczające poza zwrot kwot zapłaconych przez konsumenta i poza zapłatę, w danym przypadku, odsetek za zwłokę. Niemniej do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny w świetle wszystkich okoliczności sporu, czy uwzględnienie tego rodzaju roszczeń konsumenta jest zgodne z zasadą proporcjonalności.